تکیه:برجسته تلفظ کردن یک هجا ازواژهای بافشارهوای بیشتر.
تغییر جای تکیه سبب تغییرمعنا میشود؛درواژهی «تنها» اگرتکیه برهجای آغازی باشد
( /تنـ‘/ ـها) به معنی «به تنهایی وبدون کمک دیگران» است .
اکربرهجای پایانیباشد (تنـ/ــها‘/) به معنی «فقط» است.
درزبان فارسی هرواژه تنها یک تکیه دارد؛جای هجای تکیهدار مشخّص است وبه شرح
جدول ذیل است:
مثال |
هجای تکیهدار |
نوع واژه |
کـ/تاب‘/ ، کتاب/ها‘/ |
هجای پایانی |
اسم (مفرد/جمع) |
دا/نا‘/ |
هجای پایانی |
صفت |
نِ/شسـ‘/تم |
هجای ماقبلآخر |
فعل:ماضی سادهبهجزسومشخص مفرد |
نِ/شست‘/ |
هجای پایانی |
ماضی ساده سوم شخص مفرد |
/می‘/نشست |
هجای آغازی |
ماضی استمراری |
خوانـ/ـده‘/است |
هجای آخرصفت مفعولی |
ماضی نقلی |
خوانـ/ـده‘/بود |
هجای آخرصفت مفعولی |
ماضی بعید |
خوانـ/ـده‘/باشد |
هجای آخرصفت مفعولی |
ماضی التزامی |
داشـ/تم‘/مینشستم |
هجای آخرفعل کمکی |
ماضی مستمر |
/می/نشیند |
هجای آغازی |
مضارع اخباری |
/بــ‘/ــنشیند |
هجای آغازی |
مضارع التزامی |
دا/رد‘/مینشیند |
هجای آخرفعل کمکی |
مضارع مستمر |
/بـــ‘/ــنشین |
هجای آغازی |
امر |
/مــ‘/ــنشین ، /نــ‘/ــنشین |
هجای آغازی |
نهی |
خوا/هد‘/نشست |
هجای آخرفعل کمکی |
آینده |
/نــ‘/ــمی نشست |
هجای آغازی |
فعل منفی(ماضی، مضارع،آینده) |
* « ــ ی» ناشناس (نکره) تکیه نمیگیرد؛ دا/نا‘/یی را دیدم.
« ــ ی» مصدری و نسبی تکیه میگیرد؛ دانا/یی‘/ توانا/یی‘/است. نسبی:ماشینِ سوا/ری‘/
نمونه پرسش چهارگزینهای کنکورسراسری:
1- تکیهی واژههای " شنوایی، نمیکاهند،بیحوصلگی،پیشینه،طلبکردی"بهترتیبدرکدامهجاهاست؟
۱)پایانی،آغازی،آغازی،پایانی،قبل ازآخر 2) قبل ازآخر،آغازی،پایانی،پایانی،پایانی
3)پایانی،آغازی،پایانی،پایانی، قبل ازآخر 4) قبل ازآخر،پایانی،آغازی،آغازی،پایانی
**** زبان فارسی3درکنکور- رشیدکرمانج- انتشارات آموزشی هیثم تهران- چاپ اول-ص38
ماموستای خوشه ویستم ده س خوشانه ی ئه و وبلاگ جوانه ت لی ئه که م/تکام هه یه زیا تر له بابه تی میژو و تاریخی کوردان بنوسی.من نزانم و که له م پره له هه وا/