واحدهای زبرزنجیری گفتار- تکیه

           تکیه:برجسته تلفظ کردن یک هجا ازواژه­ای بافشارهوای بیشتر.    

         تغییر جای تکیه سبب تغییرمعنا می­شود؛درواژه­ی «تنها» اگرتکیه برهجای آغازی باشد

        ( /تنـ‘/ ـها) به معنی «به تنهایی وبدون کمک دیگران» است .

اکربرهجای پایانی­باشد   (تنـ/ــها‘/) به معنی «فقط» است.

          درزبان فارسی هرواژه تنها یک تکیه دارد؛جای هجای تکیه­دار مشخّص است وبه شرح

         جدول ذیل است:                 


مثال

هجای تکیه­دار

نوع واژه

کـ/تاب‘/   ، کتاب/ها‘/

هجای پایانی

اسم (مفرد/جمع)

دا/نا‘/

هجای پایانی

صفت

نِ/شسـ‘/تم

هجای ماقبل­آخر

فعل:ماضی ساده­به­جزسوم­شخص مفرد

نِ/شست‘/

هجای پایانی

    ماضی ساده سوم شخص مفرد

/می‘/نشست

هجای آغازی

ماضی  استمراری

خوانـ/ـده‘/است

هجای آخرصفت مفعولی

ماضی نقلی

خوانـ/ـده‘/بود

هجای آخرصفت مفعولی

ماضی بعید

خوانـ/ـده‘/باشد

هجای آخرصفت مفعولی

ماضی التزامی

داشـ/تم‘/می­نشستم

هجای آخرفعل کمکی

ماضی مستمر

/می/نشیند

هجای آغازی

مضارع اخباری

/بــ‘/ــنشیند

هجای آغازی

مضارع التزامی

دا/رد‘/می­نشیند

هجای آخرفعل کمکی

مضارع مستمر

/بـــ‘/ــنشین

هجای آغازی

امر

/مــ‘/ــنشین  ،

/نــ‘/ــنشین

هجای آغازی

نهی

خوا/هد‘/نشست

هجای آخرفعل کمکی

آینده

/نــ‘/ــمی نشست

هجای آغازی

فعل منفی(ماضی، مضارع،آینده)

       *  در قید نیز بیشتر تکیه در هجای پایانی است؛ همیــــ/شه‘/

       *  « ــ ی» ناشناس (نکره) تکیه نمی­گیرد؛ دا/نا‘/یی را دیدم.

          « ــ ی» مصدری و نسبی تکیه می­گیرد؛ دانا/یی‘/ توانا/یی‘/است. نسبی:ماشینِ سوا/ری‘/

       نمونه پرسش چهارگزینه­ای کنکورسراسری:

1- تکیه‌ی واژه‌های " شنوایی، نمی‌کاهند،بی‌حوصلگی،پیشینه،طلب‌کردی"به‌ترتیب‌درکدام‌هجاهاست؟

۱)پایانی،آغازی،آغازی،پایانی،قبل ازآخر     2) قبل ازآخر،آغازی،پایانی،پایانی،پایانی

3)پایانی،آغازی،پایانی،پایانی، قبل ازآخر     4) قبل ازآخر،پایانی،آغازی،آغازی،پایانی

         **** زبان فارسی3درکنکور- رشیدکرمانج- انتشارات آموزشی هیثم تهران- چاپ اول-ص38